Attitudes evalueren - Een zeiltocht

Cognitieve vaardigheden meten lijkt een evidentie in het onderwijs. Maar opvoeden is meer dan denken en weten. Onderwijzen heeft evenveel met attitudes te maken, een veel minder evident te meten competentie.
Hoe doe je dat, attitudes meten? En wat zijn eigenlijk attitudes?

Het evalueren van attitudes heeft veel gelijkenissen met een zeiltocht...
De stuurman en de rest van de bemanning varen samen uit. Ze gaan samen in zee voor een verrijkende tocht. Door de zee, de wind en het specifieke van de boot wordt het een unieke ervaring.
De crew hijst de zeilen om zo vlot mogelijk ter bestemming te komen. De crewleden zijn de ankerfiguren, zonder hen is er geen tocht. Zij hanteren voortdurend de zeilen en bepalen de richting en de snelheid van de vaart. Met `alle hens aan dek' volgen ze hun koers. De crew, het lerarenteam, bepaalt welke zeilen worden gehesen in de specifieke leersitaties. De stuurman staat aan het roer, hij heeft de leiding. Naar eigen inzicht en vermogen neemt hij de touwtjes in handen. Hij bepaalt uiteindelijk of hij vaart en zo ja, waar naartoe. Hij laat zich begeleiden door een deskundige crew, want zon-der hen raakt hij niet van wal. De leerling is de stuurman. Hij heeft zijn leerproces zelf in handen. De leraren proberen het beste uit hem te halen.
Met het kompas op zak starten ze hun tocht. Het kompas is het attitudeplan met de attitudedoelen die specificeren waar ze naartoe moeten en op welke wijze dit het best gebeurt.
Op zee varen nog vele andere zeilboten met dezelfde koers voor ogen. Ze kunnen elkaar `op sleeptouw nemen', maar ook elkaar `de wind uit de zeilen nemen'. Ook de andere leerlingen van de klas varen, elk in hun eigen boot, op dezelfde zee. Zonder wind of bij stormweer blijft de boot het best aan wal. Zo ook in de `attitudentocht'.
Zonder steun van de directie of van collega's heeft werken rond attitudes weinig zin. Te hard van stapel lopen leidt nergens toe. Een school-en vakgroepcontext waar het schip wordt klaargemaakt alvorens het te water te laten, is een voorwaarde voor een goede vaart. De degelijkheid van de boot kan van de zeiltocht een aangename, vlotte vaart maken. Zowel de stuurman als de crew voelen zich op hun best in een kwalitatief goed uitgebouwde, computergestuurde, gemakkelijk bestuurbare boot.

Het evalueren van attitudes op een haalbare manier uitbouwen maakt een en ander voor de leerkracht hanteerbaar. Een systeem aanbieden waar betrouwbare, valide en transparante evaluaties centraal staan, brengt de ware leerling in beeld. Het boek bevat ook een cd-rom met demonstratiemateriaal en alle noodzakelijke formulieren.

Goedele Vergauwen studeerde pedagogische wetenschappen. Zij is pedagogisch begeleider in Vlaams-Brabant. Daarnaast ondersteunt ze leraren bij het evalueren van attitudes, geeft ze les en doet ze stagebegeleiding in de lerarenopleiding en in het beroepsonderwijs.

Goedele Deserrano studeerde toegepaste economische wetenschappen. Ze was jarenlang leraar informatica en economie in het secundair onderwijs. Nu is ze leraar `vrije ruimte', ict-coördinator van een grote school en ontwerpt ze evaluatiesystemen.